تنگ آرزوها

۱- خود درگیری‌های ساده من

این اتفاق واقعا برای اقوام نزدیکم رخ داده و ازش الهام گرفتم. عکس بالا رو هم خودم گرفتم تا بتونم بهتر موضوع رو به تصویر بکشم.

نزدیک عید بود، مرد خانه رفت تا یک ماهی برای سفره شب عید بخرد. اما نیم ساعت بیشتر به تحویل سال نمانده بود و ماهی‌فروش که داشت بساطش رو جمع می‌کرد گفت: ببین من دیگه این ماهی‌ها به دردم نمی‌خوره همش رو بهت می‌دم. تو پول یدونش رو بده! مرد خوشحال از این برد بزرگ، بزرگ‌ترین تنگ خانگی آن مغازه را هم خرید (عکس بالا). به خانه رسید و ماهی‌ها را در آن انداخت. همانطور که در تصویر هم می‌بینید، حس خوبی به آدم منتقل می‌شود. این همه ماهی رنگارنگ، در کنار هم…

اما می‌دانید مشکل کجاست؟ مشکل تنگ، بعد از ۲ ساعت مشخص شد. آن مقدار آب برای آن همه ماهی کافی نبود! دوستی می‌گفت باید برای هر ماهی ۲ لیتر آب وجود داشته باشد. برای این که ماهی‌ها نمیرند مرتب باید آب تنگ را تعویض کنید. اما این کار هم برای ماهی‌ها مضر است.

باکتری‌هایی در فضای تنگ رشد می‌کنند که برای ادامه حیات ماهی‌ها لازم است و با تعویض آب آن‌ها را از بین می‌برید. خلاصه این که با کوچک‌ترین سهل‌انگاری یک ماهی می‌مرد! تراژدی عجیبی بود! مردن یک ماهی هم فقط به لحاظ روانی نیست، باعث تسریع مرگ دیگر ماهی‌ها هم خواهد شد.

باید آن‌ها را در قابلمه یا سطل بزرگی می‌انداختی و فقط دو سه تا ماهی را در تنگ نگه می‌داشتی. اما می‌دانید مشکل کجاست؟ کدام را نگه داریم؟ اگر همه ماهی‌ها کاملا شبیه هم باشند که کار کاملا ساده است. اما مشکل بزرگ آنجاست که هر کدام رنگ و رخ خود را دارند. از طرفی ممکن است برخی قوی‌تر و مقاوم‌تر باشند. حال سوال اینجاست که جای مقاوم‌ها در سطل است یا در تنگ؟

شاید الان با خود فکر کنید، دارم مسئله را بزرگ می‌کنم. اما تحلیل این موضوع اهمیت خواهد داشت. شاید از خودبپرسید،

اصلا مرگ یک ماهی کوچولو چه اهمیتی دارد؟

۲- بالون آرزوها بی‌معناست، ما تنگ آرزوها داریم!

داشتم به این فکر می‌کردم که این تنگ چقدر شبیه ظرف وجود ما (زمان، استعداد، توانایی، نقطه شروع و …) است و ماهی‌ها چقدر شبیه آرزوها و اهداف ما هستند؟

وقتی مسجدمی‌رفتم و روحانی دعا می‌کرد: خدا تمامی بیماران را شفا دهد. یا مادرم همیشه دعا می‌کرد: خدا همه جوون‌ها رو حفظ کنه. با خودم فکر می‌کردم مگر می‌شه؟ کلی درگیری داشتم تا این که فیلم بروس قدرتمند (Bruce Almighty) با بازی جیم کری را دیدم. جایی که جیم کری مجبور می‌شود به طور موقت نقش خدا را بازی کند. خوب او قدرت برآورده کردن آرزوها را به دست آورده اما صبر خدا را ندارد! از این رو پس از چند دقیقه، حوصله‌اش سر می‌رود و برای تمامی آرزوها توسط تمامی مردم دنیا

accept to all

می‌زند! یعنی آرزوی تمامی مردم دنیا پذیرفته شود! می‌دانید چه می‌شود؟ همان کاری که سیاستمداران با مردم می‌کنند! به همه پول بیشتر می‌دهند اما ارزش پول را کاهش می‌دهند! یعنی سال‌ها قبل، لفظ میلیاردر، کلمه پر ابهتی بود، اما امروز هر کسی یک خانه متوسط در تهران داشته باشد، میلیاردر است! به همین راحتی، همه ما میلیاردر شدیم.

خلاصه این که وقتی می‌خواهی آرزوی همه را برآورده کنی، احمقانه است. نمی‌شود. اصلا آرزوها و ارزش‌ها تضاد دارند (این ماه‌ها واژه تعارض ارزش‌ها را به کرات استفاده می‌کنم). مثل این که ماهی گوشت خوار را در کنار ماهی قرمز بگذاری! یا ماهی آب گرم را کنار ماهی آب‌های سرد بگذاری.

بگذریم. به بهانه این ماهی‌های در حال مرگ، از اهداف و آرزوهایمان بگویم.

1. تنگ مثل زمان و انرژی ما می‌ماند، هر چقدر بیشتر وقت تلف کنید، هر چقدر انرژی خود را بیشتر هدر دهید، فضای تُنگ را تَنگ‌تر کرده‌اید. از طرفی تنگ همه ما انسان‌ها تقریبا محدود است. شما نمی‌توانید آکواریوم داشته باشید.
2. ماهی‌ها مثل آرزوها و اهداف ما می‌مانند، هر کدامشان نژادی دارند و توانی. هر کدام حداقل X لیتر آب (زمان و انرژی) می‌خواهند. هر چقدر تنگ بزرگ‌تری داشته باشید می‌توانید ماهی‌های بیشتری داشته باشید.
3. ماهی‌ها درشت و ریز دارند. برخی از ما دوست دارند ۱۰ ماهی کوچک داشته باشند و برخی ۱ ماهی بزرگ را ترجیح می‌دهند. معمولا ماهی‌های بزرگ، ماهی‌های کوچک را می‌خورند، اگر هم نخورند، فضای زیادی برای آن ماهی‌ها نمی‌گذارند.
4. ماهی‌ها گاهی همزیست نیستند. یعنی نمی‌توانید برخی ماهی‌ها را در یک تنگ با هم داشته باشید. آرزوهایتان هم همین است. نمی‌توانید برخی اهداف و آرزوها را با هم برآورده کنید. به محدودیت خودتان ایمان داشته باشید.
5. گاهی باید اجازه داد آرزوها و اهداف ضعیف بمیرند! هرچه زودتر بهتر. این فضا برای همه جا نیست! تنگ دیگری هم در کار نیست. اگر از مردن ماهی می‌ترسید، آرزوها و اهداف خود را با احتیاط انتخاب کنید. اما ممکن است برای یک ماهی ضعیف (هدف متعارض با ارزش‌های شما) کلی از زنگی‌تان را صرف کرده باشید. بعد از کلی مدت ببینید آن ماهی مرده است  و هیچ ارزشی ندارد.

ادامه لیست بالا با شما.

فقط به این دو سوال فکر کنید.

۱- ماهی‌های متعارض من کدام‌ها هستند؟

۲- آیا برای من

مردن یک آرزو اهمیتی دارد؟

۳- من ماهی‌های بزرگ را می‌خواهم یا تعداد ماهی‌های زیاد کوچولو؟