به احتمال زیاد بارها از سه داستانی که در اینجا می‌آورم استفاده خواهم کرد، از این رو، آن‌ها را در پستی جداگانه آوردم.
۱- بی گدار به آب زدن
در گذشته، که می‌خواستند از رودخانه رد شوند، باید کلی بررسی می‌کردند و گدار (معبر) می‌زدند تا از آن رودخانه رد شوند. چرا که جریان یا عمق آب در برخی نقاط رودخانه زیاد بود. اگر کسی بی‌گدار به آب می‌زد، احتمالش بود که غرق شود. از طرفی زمان زیادی هم طول می‌کشید تا گدار زدن (تحلیل کردن) انجام شود و با اطمینان کار انجام شود.
۱- سواد
احتمالا انسان‌های اولیه، سواد را توانایی شمردن و حساب کتاب شکار و گوسفندان می‌دانستند. بعدها با تکامل زبان‌های نوشتاری، سواد را توانایی خواندن و نوشتن می‌دانستند، بعدها به واسطه انقلاب صنعتی، آمادگی نیروی کار برای صنعت بود. حتی بعدها در آمریکای دهه ۶۰ و ۷۰ نیز سواد را آن چیزی که باعث تربیت نیروی کار مفید برای غلبه بر رقبای اقتصادی شود، می‌دانستند.
البته اعتراف می‌کنم: برخی از درختان همیشه‌سبز، میوه و شکوفه میدهند! نکته مهمی که باید بدانیم بحث استثناهاست. مثلا فرض کنید بگوییم:
کسی که با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در اتوبان‌های تهران حرکت می‌کند تصادف می‌کند.
به این معنی نیست که حتما تصادف می‌کند. خیلی‌ها تصادف نمی‌کنند. موضوع این است که احتمال به شدت بالا می‌رود. شاید اغلب قوانین و دانش‌های غیر ریاضیاتی بر اساس احتمالات وضع شده‌اند. مثلا اگر سیگار و قلیان بکشی به احتمال بالا زودتر می‌میری. برخی مسن‌های فامیل با وجود کشیدن قلیان، ۹۴ سال عمر کردند. کلی فامیل ورزشکار و سالم‌خور داریم که در ۳۰ سالگی فوت کردند. دانش‌های مدیریتی و اقتصادی هم چنین است. تقریبا هر سیستم پیچیده‌ای به نوعی پیش‌بینی ناپذیر است. اما شاید بتوان احتمال رخ دادن یک حادثه را زیاد یا کم کرد. مثلا اگر شما سکه‌ای دارید که می‌خواهید خط آن ظاهر شود، کافیست به تعداد کافی آن را پرتاب کنید، هر چند ممکن است این تعداد ۱۰ میلیون بار باشد. البته باز هم ممکن است خط را نبینید ولی دارید مرتب احتمال خط آمدن را بالا می‌برید.
بخش ۱: اوضاع
حدود ۱۲ سال پیش، وقتی وارد محفلی می‌‌شدی هر کسی متخصص چیزی بود! یکی جک بلد بود، یکی آخرین سی‌دی که دیده‌بود را تعریف می‌کرد، یکی کلیپ جالبی را دیده بود. هر کسی شده بود متخصص چیزی و حرف تازه‌ای برای زدن داشت. تا اینکه بلوتوث و گوشی متداول شد. دیگه تقریبا خیلی از کلیپ‌ها را همه دیده بودند، جک‌ها کمی شروع به گسترش کرد. اما باز هم می‌شد کلیپی بلوتوث کرد، جکی اس‌ام‌اس کرد.
بنیامین والاس در این ویدیو با عنوان «قیمت خوشحالی» مطالعات و تحقیقاتی که روی اشیاء گران‌قیمت داشته را بیان می‌کند. از بطری مشروب ۱۰۵،۰۰۰ پوندی، تا راکت گلف ۵۷۰۰۰ دلاری. بحث روی این موضوع است که آیا واقعا اینقدر برای ما ارزش و شادی تولید میکنند؟ البته «دن گیلبرت» هم مطالعات مشابهی ولی از دید دیگر دارد.
مصرف‌گرایی، در واقع یک نظام اجتماعی-اقتصادی (و حتی سیاسی) است که خرید کالا و خدمات بیشتر را طرح‌ریزی می‌کند.در نظر بگیرید که کشور ما در هر ماه فقط 39 تن (۳۹ هزار کیلو) گوشی همراه وارد می‌کند! نمی‌خواهم وارد دلایل مصرف‌گرایی شوم. خیلی از کشورها نیاز به شغل و نیز ایجاد نوعی مالیات غیر مستقیم به کارگران را از دلایل مصرف‌گرایی می‌دانند، اما سوال اینجاست که وقتی اغلب کالاهای مصرفی ما خارجی است، آیا واقعا مالیات دادن و وایجاد شغل در کشورهای دیگر جزء اهداف ما هست یا نه؟
ترجیح می‌دهم از پایان آغاز کنم.
هنر پایان دادن یک کار، در تمامی زمینه‌ها اهمیت بسیاری دارد. در فوتبال، بیشتر درآمد را تمام‌کننده‌ها و آغازکننده‌ها دارند (مهاجم، دروازه‌بان، مدافع یا هافبک). آن‌ها پایان (یا آغاز) هر حمله را تعیین میکنند (گل شدن). جمله معروف دکتر شریعتی را که احتمالا در ذهن دارید:
من عاشق کتاب‌های از نوع
هستم، از آن جهت که روی دیگر اتفاقات زندگی انسان‌های (به ظاهر) همیشه موفق را روشن میکنند! مثلا در تافته‌های جدابافته، به برتری‌های بسیار بالایی که بیل گیتس، استیو جابز و سایر نوابغ داشتند و کسی روی آن‌ها تاکید نمی‌کند و صرفا با داستان گاراژ شروع میکنند اشاره می‌کند. حتی همین هفته پیش بود که جادی در : فریب «هر کی تلاش کنه موفق می شه» رو نخورین. به «لیلی گلستان» تاخت، چون خانم گلستان روی این حرفش که «هر کی تلاش کنه موفق می‌شه» تاکید کرد، همچنین تمامی موفقیت‌هاش رو مدیون تلاشش می‌دونست بدوناشاره به ثروت (مادی و معنوی) بسیار بزرگی که براش مونده بود. در واقع، خانم گلستان ده‌ها امکانات داشت که یک فرد معمولی ممکنه لازم باشه ده‌ها سال برای رسیدن به یدونش تلاش کنه.
مشکل اینجاست که اکثر چیزهای خوب: بدبو، سخت و دردناک هستند!
شاید به نظر این‌طور برسد اما یک نکته دارد، بگذارید با یک مثال شروع کنم
شرط می‌بندم اکثر شما یا اطرافیانتان جواب‌های اشتباهی به این سوالات داده‌اید!
شیرینی بد نیست! سیر هم برای سلامتی مفید نیست!
نکته این است که به خاطر طعم بهتر، بوی بد کمتر، لذت سریع اکثر ما شیرینی را ترجیح می‌دهیم و سیر را کمتر می‌خوریم. اما شیرینی فواید خود را دارد، منتهی زیاد خوردن آن مشکل‌ساز است. خوردن سیر هم اگر از حد بیشتر باشد مضر است! اما ما هیچ وقت آنقدر سیر نمی‌خوریم که ضرر داشته باشد (مثلا هر روز سر کار به عنوان میان‌وعده) در حالی که ما، این کار را با شیرینی می‌کنیم.
دن گیلبرت را خیلی از ما با ویدیو‌ها و کتاب‌هایش در مورد رازهای شاد زیستن (در واقع تصمیم درست گرفتن) می‌شناسیم. در این ویدیوی خود، یک سری آزمایشات انجام داده‌اند برای اینکه نشان دهند ارزش‌های ما چقدر در طول زمان تغییر میکنند.
حال از افراد خواستیم برای ما پیش بینی کنند، به ما بگویند چقدر حاضرند همین الان برای دیدن اجرای موسیقیدان مورد علاقه فعلی خود، در کنسرت ۱۰ سال بعد، پول بدهند، و به طور متوسط، افراد گفتند برای آن بلیط ۱۲۹ دلار می دهند. ولی وقتی پرسیدیم چقدر میدهند تا کنسرت موسیقیدان مورد علاقه ۱۰ سال قبلشان را همین امروز ببینند، گفتند فقط ۸۰ دلار.
